Phòng chống đuối nước - vấn đề cấp bách của gia đình và xã hội

Trong thời gian gần đây, nhiều tình trạng đuối nước rất thương tâm xẩy ra, gây nỗi đau, mất mát, ám ảnh rất lớn cho nhiều gia đình và toàn xã hội.. Đây thực sự là tình trạng đáng báo động bởi hầu hết trẻ bị đuối nước là do sự bất cẩn của cha mẹ và người chăm sóc trẻ.
Vì tính cấp bách và cần thiết, đồng thời nhằm bảo vệ tính mạng trẻ em, các bậc phụ huynh, gia đình, xã hội cần chú ý đến việc tổchức tuyên truyền giáo dục phòng tránh đuối nước cho học sinh, con em mình.
1. Nguyên nhân gây đuối nước:
- Nguyên nhân đuối nước hay xảy ra đối với trẻ lớn tuổi do bản tính hiếu động, tò mò; đối với trẻ nhỏ do tính thích nghịch nước hoặc do sự bất cẩn của gia đình. Cho dù trẻ em không biết bơi lội hay biết bơi lội nhưng do sự chủ quan nên cũng không lường trước hết được sự nguy hiểm của tai nạn.
 - Ngoài ra, môi trường sống chung quanh cũng luôn luôn có những yếu tố nguy cơ rình rập gây nên tai nạn đuối nước cho trẻ em như chậu nước, chum vại, bể nước, giếng nước... không có nắp đậy an toàn; sông, hồ, suối, ao nước... không được rào chắn và có biển báo nguy hiểm. Hơn nữa, tình trạng xây dựng các công trình, đào bới khai thác cát, đất đá tràn lan, sự vô ý thức của con người... đã để lại các hố ao sâu gây nguy hiểm như hố vôi tôi, hố lấy đất làm gạch ngói, hố lấy cát, hố lấy nước tưới hoa màu… không có hàng rào cũng là những nơi dễ gây nên tai nạn đuối nước.
- Tai nạn do đuối nước có thể xảy ra trong các trường hợp: ngạt nước, những người không biết bơi ngã xuống nước, hoặc trẻ em ngã cắm đầu vào chậu nước hay bồn tắm; ngất đột ngột khi vừa tiếp xúc với nước; lặn sâu dưới nước khi hết hơi không ngoi lên kịp bị ngạt; bơi quá mệt, cơ thể mất nhiệt do nước lạnh, bị chuột rút rồi ngất đi…
- Trẻ chết đuối vì người lớn lơ là đuối nước đang gia tăng trong cộng đồng do nhiều nguyên nhân như môi trường không an toàn, người lớn chưa giám sát trẻ một cách chặt chẽ, kiến thức phòng tránh, sơ cứu của người dân còn hạn chế, nhiều trẻ không biết bơi,…
- Thông thường thì gia đình là nơi trẻ em được bảo vệ tốt nhất, nhưng một thực tế là hiện nay nhiều gia đình chưa quan tâm, quản lý và giám sát trẻ đúng mức. Đây cũng là chính là yếu tố khiến tỷ lệ tai nạn đuối nước ngày càng tăng.
- Nước ta là khu vực có rất nhiều sông, suối, giếng, ao, hồ, hệ thống kênh rạch chằng chịt, là môi trường không an toàn đối với trẻ nhỏ. Ngay cả những dụng cụ chứa nước trong gia đình như lu, vại,… không có nắp đậy cũng gây nguy hiểm cho trẻ. Chỉ một vài giây lơi lỏng của người lớn là trẻ em có thể rơi xuống ao, hồ, sông, suối, giếng nước,… và có thể bị ngạt và chết đuối chỉ sau 2 phút rơi xuống nước.
2. Làm gì để phòng tránh đuối nước ở trẻ?
- Tai nạn đuối nước thực sự là một vấn đề bức xúc của xã hội và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự sống còn và phát triển của trẻ em. Vấn đề này cũng đã được các cơ quan, ban ngành cũng như các tổ chức xã hội quan tâm. Tuy nhiên, để phòng tránh và hạn chế tử vong do đuối nước cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn nữa giữa các ngành chức năng, các tổ chức, đoàn thể, gia đình và nhà trường xây dựng một môi trường an toàn cho trẻ; tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức cho mọi người trong xã hội, nhất các bậc cha mẹ trong việc phòng tránh đuối nước cho trẻ em.
- Tránh xa những nơi sông nước nguy hiểm như: Không nên rủ nhau đi tắm ao, hồ, sông suối … trong khi không biết bơi. Không nên đi lại, chơi gần những nơi như: ao, hồ, sông suối hoặc bể nước, cống rãnh, miệng giếng… không có nắp đậy. Các hố ao sâu gây nguy hiểm cho trẻ em như hố vôi tôi, hố lấy đất làm gạch ngói, hố lấy cát, hố lấy nước tưới hoa màu… cần phải tránh xa.
- Trẻ em tắm biển, tắm sông nên mặc áo phao và phải có cha mẹ, người lớn trông coi. - Đối với trẻ nhỏ luôn cần sự chăm sóc và giám sát chặt chẽ của người lớn, làm tường rào, lấp kín những ao hồ không cần thiết, làm nắp đậy chắc chắn cho giếng nước, lu chứa nước trong gia đình.
- Khi cho trẻ đi chơi gần những nơi có sông, suối, ao, hồ; tắm ở bể bơi, tắm biển, cha mẹ phải luôn để ý con trong tầm mắt. Một số trẻ ở nông thôn, miền núi thường trốn cha mẹ đi chơi, tắm sông, tắm suối dẫn đến bị đuối nước do không biết bơi hoặc bơi đến chỗ nước quá sâu bị nước cuốn đi.
- Do đó ngoài việc thường giám sát con cái, cha mẹ cần dạy trẻ em biết bơi và giải quyết các tình huống nguy hiểm có thể gặp phải khi tiếp xúc với nước, giải thích cho trẻ hiểu sự nguy hiểm khi tự ý tập bơi hay tắm sông suối khi không có sự canh chừng của người lớn.
 - Ngoài ra trong nhà trường cũng cần dạy kỹ năng bơi cho trẻ như một chương trình bắt buộc trong môn học thể dục. Bên cạnh đó mọi người trong cộng đồng cần tìm hiểu kiến thức, kỹ thuật sơ cứu đúng cách để áp dụng kịp thời khi xảy ra trường hợp đuối nước.

 3. Xử lí khi gặp tai nạn đuối nước: Đuối nước có thể gây tử vong nhanh chóng cho nạn nhân nếu không được cấp cứu và xử trí kịp thời. Việc sơ cứu phải được tiến hành khẩn trương, ngay lập tức và đúng kĩ thuật
- Khi phát hiện thấy người bị rơi ngã xuống nước, cần hô hoán, kêu gọi mọi người đến ứng cứu, giúp đỡ ngay từ khi nhìn thấy nạn nhân. Tuyệt đối không được nhảy theo cứu nạn nhân nếu mình không biết bơi và không biết cách cứu đuối vì bản thân mình cũng có thể bị đuối nước.
- Khi gặp trường hợp đuối nước, việc đầu tiên là nhanh chóng đưa nạn nhân lên khỏi mặt nước. Người tiến lại nạn nhân từ phía lưng, ôm lấy lưng nạn nhân hoặc nắm tóc kéo lên. Việc này tránh được tình trạng nạn nhân nếu còn tỉnh sẽ hoảng loạn ôm ghì lấy người cứu dẫn đến hậu quả cả hai cùng bị chết đuối. Khi đưa được nạn nhân lên bờ cần nhanh chóng tiến hành khai thông đường thở và thổi ngạt cho nạn nhân. Nạn nhân nên đặt nằm trên nền phẳng cứng, dùng tay đẩy nghiêng đầu nạn nhân sang một bên, ngón trỏ tay còn lại luồn vào miệng nạn nhân móc hết dị vật và cho nước trong miệng nạn nhân chảy ra ngoài. Sau đó nhanh chóng cho bệnh nhân ngửa thẳng trở lại, người cứu quỳ bên cạnh nạn nhân, một tay đặt lên trán nạn nhân đẩy ra phía sau, một tay kéo cằm lên sao cho nạn nhân ưỡn cổ tối đa (khi có nghi ngờ có chấn thương cột sống cổ thì chỉ nâng hàm dưới lên tránh di chuyển nhiều).
- Nếu nạn nhân không tự thở trở lại cần nhanh chóng thổi ngạt cho nạn nhân. Người cứu ngửa mặt hít một hơi dài, áp miệng vào miệng nạn nhân thối vào trong khoảng 2 giây, thổi 2 lần liên tiếp. Chú ý trong khi thổi ngạt phải bịt chặt mũi nạn nhân lại.
 - Sau 2 nhịp thổi ngạt đầu tiên, nếu không thấy mạch đập phải nhanh chóng tiến hành ép tim ngoài lồng ngực (ép ở 1/3 dưới của xương ức, mỗi lần lún xuống khoảng 3-5cm, 30 lần ép tim liên tiếp cho mỗi hai lần thổi ngạt liên tiếp, tần số ép tim là 80-100 lần/phút). Nếu nạn nhân thở lại được cần nhanh chóng chuyển nạn nhân đến bệnh viện. Trước khi vận chuyển cần cố định cột sống cổ nếu có nghi ngờ chấn thương cột sống cổ. Trong quá trình vận chuyển phải tiếp tục các biện pháp sơ cứu (nếu cần) và đảm bảo sưởi ấm hoặc ủ ấm cho nạn nhân. * Cần lưu ý khi sơ cứu nạn nhân ngạt nước là không được dốc ngược nạn nhân vì thường chỉ có rất ít nước trong phổi và nếu là nước ngọt sẽ được hấp thu hết sau vài phút. Hơn nữa việc dốc ngược còn gây nguy cơ sặc vào phổi.
Để tránh tình trạng đuối nước xẩy ra, bảo vệ tính mạng cho con em mình, nhất là trong dịp hè sắp tới, để trẻ được vui chơi và phát triển, các bậc phụ huynh, nhà trường và toàn xã hội cần hết sức quan tâm, chú ý, giáo dục, có trách nhiệm chung, cho trẻ đi học bơi ở những nơi an toàn, có người hướng dẫn tập bơi nhằm hướng tới mục tiêu vì một tương lai tươi đẹp.